بررسی اثرات جیبرلیک اسید و هیومیک اسید بر شاخص‌های مورفوفیزیولوژیک و عمر گلجایی گل شاخه بریدنی نرگس

سابقه و هدف: نرگس یکی از مهم‌ترین گیاهان پیازی زینتی در مناطق معتدله می‌باشد که به عنوان گل بریدنی و گیاه گلدانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و افزون بر این، این گل در سطح وسیعی برای زیبا سازی محیط زندگی در باغ‌ها، پارک‌ها و چشم انداز‌ها کشت می‌شود (14). ماندگاری کم گل شاخه بریدنی نرگس بعد از برداشت و پژمردگی سریع گلبرگ‌های آن یکی از عوامل محدود کننده در نگهداری و فروش این گل بعد از برداشت می‌باشد، به‌طوری که گل‌های تازه برداشت شده نرگس عمر کوتاهی حدود 8-4 روز دارند (6). پیری گل‌ها بعد از برداشت یکی از محدودیت‌های عمده در تولید بسیاری از گل‌های شاخه‌بریدنی می‌باشد، هر عاملی که چنین فرآیندهای تخریبی و فیزیولوژیکی را غیر فعال یا آن‌ها را به تأخیر اندازد، می‌تواند سبب بهبود ماندگاری گل‌های شاخه بریده گردد (12). تولید گل‌های شاخه بریدنی با کیفیت مناسب و ماندگاری طولانی یکی از فعالیت‌های اقتصادی مورد توجه فعالان این صنعت می‌باشد (2). پژوهش‌های گذشته در صدد افزایش کیفیت و کمیت تولید گل‌های شاخه بریدنی و گیاهان زینتی بودند که در این بین، تنظیم کننده‌های رشد گیاهی دارای اهمیت ویژه‌ای بوده که از مهم‌ترین ‌آن‌ها می‌توان به اثرات مثبت جیبرلین‌ها اشاره کرد (10). هیومیک اسید نیز ترکیب پلیمری طبیعی اسـت کـه مـی‌توانـد بــه صــورت مــستقیم بــه عنــوان ترکیــبات شــبه هورمــونی جیبرلیک اسید، اکــسین و سایتوکینین و یا غیر مستقیم از طریق افزایش جذب و نقل و انتقال عناصر غذایی در داخل گیاه سبب بهبود کیفیت و ماندگای گیاهان زینتی گردد (20). تحقیق حاضر با هدف بهبود ماندگاری گل شاخه بریدنی نرگس رقم ژرمن و تعیین غلظت مناسب جیبرلیک اسید و هیومیک اسید انجام شد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر جهت بررسی اثرات جیبرلیک اسید و هیومیک اسید بر شاخص‌های مختلف رشد و ماندگاری گل نرگس بر اساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور و 12 تیمار و با سه تکرار اجرا شد و در هر تکرار پنج گلدان در نظر گرفته شد که در هر گلدان یک پیاز کشت گردید و در مجموع 180 گلدان کشت شد. فاکتور اول جیبرلیک اسید در چهار سطح که شامل: صفر (تیمار شاهد)، 150، 300، 450 پی پی ام بود و هیومیک اسید به عنوان فاکتور دوم، با سه سطح شامل: صفر (تیمار شاهد )، 250 و 500 پی پی ام در نظر گرفته شد. یافته‌ها: نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمار جیبرلیک اسید بر طول ساقه گل‌دهنده، مواد جامد محلول و شاخص ثبات غشای سلولی اختلاف معنی‌داری با شاهد داشت (جدول 2). تیمارهای جیبرلیک اسید و هیومیک اسید به صورت جداگانه اختلاف معنی‌داری بر ماندگاری گل شاخه بریدنی و وزن تر نسبی گل نرگس داشتند. همچنین هیومیک اسید باعث افزایش قطر ساقه گل‌دهنده و میزان کلسیم ساقه شد. بیشترین طول برگ نیز مربوط به اثر متقابل تیمارهای جیبرلیک اسید 300 پی پی ام و هیومیک اسید500 پی پی ام بود. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر نشان داد که با توجه به صفات مورد بررسی استفاده از غلظت‌های جیبرلیک اسید 300 پی پی ام و هیومیک اسید 500 پی پی ام بهترین تیمار بود که توانست ماندگاری گل و صفات مورد بررسی در این پژوهش را بهبود بخشد.